PHẬT THUYẾT KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ
Hán dịch:
Sa Môn Pháp Cự, Sa Môn Pháp Lập
Việt dịch: Thiện Thuận, Nguyên Tạng
*
Phẩm Mười Lăm – Phẩm Ngu Ám – Thí Dụ Ba Mươi
Thuở xưa Đức Phật trú tại nước Xá Vệ. Trong thành có một vị Bà La Môn tuổi gần tám mươi, giàu có vô cùng. Nhưng ông lại là người ngu ám ngoan cố, keo kiệt xan tham khó độ, không tin Đạo Đức, không biết vô thường, ham thích cất nhà to lớn đẹp đẽ.
Ông cất nhà trên, nhà dưới, đài hóng mát, nhà sưởi ấm, dãy bên Đông, dãy bên Tây… cả mấy mươi gian, duy chỉ còn mái hiên che nắng căn nhà sau là chưa xong.
Lúc đó vị Bà La Môn để hết tâm trí lo chỉ huy mọi người làm việc. Đức Phật dùng Phật nhãn thấy mạng ông sống không hết ngày hôm đó. Thế mà ông không tự biết, cứ mải miết lo tính toán nhọc nhằn, đến nỗi thân tâm tiều tụy, thật vô phước đáng thương.
Đức Phật cùng A Nan đi đến nhà ông, thăm hỏi:
Ông có mệt nhọc lắm không?
Nhà cửa nhiều như vậy dùng để ai ở?
Ông lão đáp:
Nhà trước dung tiếp khách, nhà sau để ở, hai dãy bên Đông bên Tây dành cho dâu con, tôi tớ và cất chứa của cải. Mùa hạ thì lên đài hóng mát, mùa đông lại vào phòng sưởi ấm.
Đức Phật nói:
Đã lâu nghe danh đức của ông, mà nay mới có dịp trò chuyện. Tôi có một bài kệ quan trọng có ích lợi cho việc tồn vong suy thịnh, muốn đem tặng ông. Không biết ông có vui lòng nghỉ tay ngồi nói chuyện một chút không?
*
Ông lão đáp:
Hôm nay bận lắm, không thể ngồi trò chuyện, xin hẹn hôm khác đến sẽ thong thả luận bàn. Còn bài kệ quan trọng gì đó xin nói ngay đi.
Lúc ấy Đức Thế Tôn liền nói bài kệ:
Có con, có của
Người ngu rộn rang
Ta còn không thật
Lo gì của, con.
Nóng ở chỗ này
Lạnh ở chỗ kia
Người ngu lo
Không biết đổi thay.
Kẻ ngu cực cùng
Tự cho là trí
Ngu mà tưởng trí
Chính là cực ngu!
Vị Bà La Môn nghe xong nói:
Bài kệ này hay thật, nhưng hôm nay tôi rất bận, xin bữa khác hãy đến bàn luận. Đức Phật chỉ biết xót thương ra đi. Ông lão sau đó đích thân đỡ cây đòn dông lên, không ngờ cây đòn dông rơi xuống trúng vỡ đầu chết.
Con cháu than khóc động cả hàng xóm xung quanh. Đức Phật đi chưa bao xa liền xảy ra biến cố này.
Khi Phật đến đầu làng gặp vài mươi người Bà La Môn, họ hỏi Phật:
Ngài từ đâu lại?
Đức Phật đáp:
Ta đã đến nhà ông lão mới chết để Thuyết Pháp cho ông nghe. Nhưng ông ta không tin lời Phật, không biết lẽ vô thường, giờ đây bỗng chốc đã sang đời khác.
Rồi Đức Phật nói lại bài kệ trước cho các vị Bà La Môn nghe, ai nấy đều hoan hỷ chứng được pháp nhãn.
*
Bấy giờ Đức Thế Tôn lại nói kệ:
Ngu gần người trí
Như muỗng múc vị
Dầu gần rất lâu
Vẫn không biết pháp.
Thông đạt gần trí
Như lưỡi nếm vị
Dầu gần giây lát
Liền hiểu đạo mầu.
Người ngu làm gì
Thân cũng rước họa
Thích ý làm ác
Tự chuốc tai ương.
Làm điều bất thiện
Xét lại, ăn năn
Tràn rơi nước mắt
Quả tụ từ lâu.
Các Bà La Môn nghe thêm bài kệ này lòng tin càng kiên cố, đảnh lễ Đức Phật rồi hoan hỷ phụng hành.
*****
PHẬT THUYẾT KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ
Phẩm Mười Lăm – Phẩm Ngu Ám – Thí Dụ Ba Mươi Mốt
Thuở xưa, Đức Phật trú ở Tinh Xá Cấp Cô Độc tại nước Xá Vệ vì hàng Trời, người Thuyết Pháp. Lúc ấy Vua Ba Tư Nặc có một người con gái góa bụa là Kim Cương, tuổi còn trẻ mà đã thành quả phụ, nay về ở với cha mẹ.
Vua và Hoàng Hậu rất thương xót, xây riêng một tòa cung điện và cho năm trăm thị nữ đàn hay múa giỏi phục vụ cho nàng vui.
Trong số đó có một cô thị nữ lớn tuổi tên là Độ Thắng, thường ngày đi chợ mua phấn sáp hương hoa. Một hôm đi chợ, cô thấy rất đông người mang hương hoa đi ra ngoài thành đến chỗ Phật.
Cô ngạc nhiên hỏi thăm, thì được trả lời:
Đức Phật là Bậc Tôn Quý trong ba cõi đang ra đời cứu độ chúng sinh khỏi khổ não, được Niết Bàn.
Độ Thắng nghe xong tâm sinh hoan hỷ, liền tự nghĩ:
Mình lớn tuổi rồi mà còn được gặp Phật thì thật là duyên phước đời trước. Nghĩ xong cô bèn lấy một phần tiền mua hương mua hoa tươi đẹp theo mọi người đến chỗ Đức Phật. Đến nơi nàng đảnh lễ rồi mới đứng lên rải hoa, đốt hương, nhất tâm nghe pháp.
Sau đó Độ Thắng trở lại chợ mua hương ra về. Nhờ công đức nghe pháp và phước báo đời trước khởi theo nên hương nàng đem về thơm ngào ngạt gấp đôi lúc thường.
*
Thấy Độ Thắng về muộn mọi người cùng gạn hỏi lý do, Độ Thắng bèn kể lại mọi chuyện và nói:
Hiện nay có Bậc Tối Tôn trong Tam Giới, gióng tiếng trống Vô Thượng Pháp, chấn động khắp Tam Thiên Thế Giới. Có vô số người đến đó nghe pháp, tôi thật vì theo nghe nên trở về trễ.
Các thị nữ vừa hoan hỷ vừa buồn bã tự than rằng:
Chúng ta tội chướng gì sao lại không được nghe pháp. Rồi họ cùng nhau nhờ Độ Thắng nói lại cho nghe.
Độ Thắng đáp:
Thân tôi hạ tiện, miệng tôi ô uế không dám tùy tiện nói. Nay xin đến gặp Đức Phật hỏi lại, nếu Ngài đồng ý thì xin tuân mệnh nói lại. Kim Cương sai Độ Thắng lại đến chỗ Phật thỉnh ý. Đức Phật đồng ý và dạy cho cô những nghi thức Thuyết Pháp.
Trong khi Độ Thắng chưa về, Kim Cương và các thị nữ hồi hộp ra sân đứng đón, như con chờ mẹ.
*
Đức Phật bảo với Độ Thắng:
Con trở về Thuyết Pháp sẽ độ thoát nhiều người. Nghi thức Thuyết Pháp trước nên lập một tòa cao, rồi ngồi trên đó giảng pháp.
Độ Thắng vâng lời Phật dạy, trở về thưa lại Thánh ý. Kim Cương và hơn năm trăm thị nữ vô cùng hoan hỷ, cùng nhau cởi áo ngoài chất lại làm tòa cao.
Độ Thắng tắm rửa, rồi thừa oai thần của Phật thăng tòa Thuyết Pháp. Kim Cương và hơn năm trăm thị nữ dứt hết nghi ngờ, không còn ác kiến chứng được quả Tu Đà Hoàn.
Do vì quá hoan hỷ Thuyết Pháp và nghe pháp nên khi xảy ra hỏa hoạn mọi người không hay. Tất cả đều chết cháy và được sinh lên Cõi Trời. Vua Ba Tư Nặc hay tin liền dẫn người đến cứu.
Nhưng khi đến nơi tất cả đều đã chết cháy. Vua chỉ còn biết thâu lượm thi hài lo việc chôn cất. Mọi việc xong, Vua đến chỗ Đức Phật đảnh lễ rồi ngồi qua một bên như thường lệ.
Đức Phật hỏi:
Vua đến có việc gì vậy?
Vua chắp tay thưa:
Con gái con là Kim Cương và hơn năm trăm thị nữ chẳng may bị lửa thiêu chết. Con vừa lo việc chôn cất xong. Chẳng biết Kim Cương và bọn họ mang tội gì mà bị lửa thiêu như vậy. Xin Đức Thế Tôn giảng cho con biết.
*
Đức Phật mới kể:
Đời quá khứ có một thành tên là Ba La Nại. Trong thành có một người vợ Trưởng Giả dẫn năm trăm thể nữ ra ngoài thành tế tự tại ngôi miếu lớn. Cách họ cúng tế rất khắc nghiệt, người ngoài không được đến gần.
Không luận thân sơ, nếu ai vi phạm đến gần sẽ bị ném vào lửa. Lúc đó, có một vị Bích Chi Phật tên là Ca La ở trong núi.
Mỗi ngày, lúc sáng sớm vào thành khất thực đến chiều lại về. Hôm đó Ca La đi khất thực ngang qua ngôi miếu tế tự ngoài thành kia. Vợ Trưởng Giả thấy vậy nổi giận, cùng nhau bắt Ca La ném vào lửa.
Thân Ca La liền bị thiêu cháy, bỗng nhiên Ngài hiện thần thông bay lên Hư Không. Các cô vô cùng kinh hãi, khóc lóc sám hối, quỳ gối đảnh lễ rồi tự thưa rằng:
Người nữ chúng con ngu xuẩn không biết Ngài là bậc Chí chân nên đã lỡ lầm hủy nhục Thánh Tăng. Chúng con tự nghĩ tội ác của mình thật nhiều như núi, nên xin Quy Y Tôn đức để tiêu trọng tội. Vị Bích Chi Phật nghe xong liền hạ thân xuống, nhập Niết Bàn. Các cô liền xây Tháp cúng dường Xá Lợi.
*
Đức Phật kể đến đó liền nói kệ:
Người ngu làm ác
Không thể tự giải
Tội thành, họa đến
Thiêu đốt thân tâm.
Ngu nên vọng tưởng
Chẳng xét khổ Vương
Lúc lâm ách nạn
Bất thiện mới tường.
Đức Phật nói với Vua:
Vợ Trưởng Giả ngày đó chính là Kim Cương con gái Vua hiện nay. Năm trăm vị thị nữ thuở xưa chính là nhóm Độ Thắng năm trăm tì nữ kia vậy. Tội phước dầu lâu vẫn không mất. Thiện ác theo người như bóng theo hình.
Lúc Đức Phật nói pháp này, nhân dân trong nước đều tin phục hoan hỷ, Quy Y Tam Bảo, thọ Ngũ Giới, thấy được lẽ đạo.
(Kinh Pháp Cú Thí Dụ – Hết Phẩm Mười Lăm)
vu viết
PHẬT THUYẾT KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ
Phẩm Mười Chín – Phẩm Ác Hạnh – Thí Dụ Ba Mươi Chín
Phẩm này không đúng, bị lặp nhé ad.
Tuệ Tâm viết
Nam mô A Di Đà Phật!
Tuệ Tâm đã sửa lại, cảm ơn bạn!