*
PHẬT THUYẾT KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ
Hán dịch:
Sa Môn Pháp Cự, Sa Môn Pháp Lập
Việt dịch: Thiện Thuận, Nguyên Tạng
*
Phẩm Hai – Phẩm Giáo Học – Thí Dụ Bảy
Thuở xưa, Đức Phật trú ở Tinh Xá Kỳ Thọ nước Xá Vệ. Ngài dạy các Tỳ Kheo hãy tinh tấn tu tập đạo nghiệp, dứt trừ các ấm cái, tâm trong sáng, tinh thần định tĩnh, mới có thể tránh được các khổ.
Có một Tỳ Kheo tâm trí không thông đạt, suốt ngày ăn no xong lại vào phòng đóng cửa nằm ngủ. Ông ấy yêu mến huyễn thân, chỉ lo hưởng lạc thích ý mà không biết nghĩ đến vô thường, không ngờ bảy ngày sau mạng mình sẽ hết.
Đức Phật xót thương, sợ rằng sau khi ông mất sẽ đọa vào đường ác nên bước đến phòng gõ cửa cảnh tỉnh ông:
Ôi hãy dậy, đừng mê
Loài rận, ốc, trai, mọt
Ẩn mình trong bất tịnh
Mê hoặc chấp làm thân.
Đâu có bị chem thương
Mà tâm như trẻ bệnh
Đối trước bao ách nạn
Lại tham đắm ngủ nghê.
Biết nghĩ, không phóng dật
Lo học đạo từ bi
Do đó không ưu sầu
Thường nhớ trừ vọng tưởng.
Chánh kiến luôn trau dồi
Là ánh sáng giữa đời
Sinh ra, phước đầy đủ
Chết không đọa ác đạo.
Vị Tỳ Kheo nghe kệ liền giật mình thức dậy.
*
Ông trông thấy Đức Phật đích thân khuyên dạy lại càng kinh sợ, nên liền đứng dậy đảnh lễ Đức Thế Tôn.
Đức Phật lại hỏi:
Ông có tự biết túc mạng mình không?
Vị Tỳ Kheo đáp:
Vì ấm cái ngăn che nên không biết được.
Đức Phật bảo:
Thuở quá khứ, thời Phật Duy Vệ, ông từng Xuất Gia song vì tham mê lợi dưỡng cung phụng cho huyễn thân, không lo niệm Kinh trì giới, ăn no lại ngủ không nhớ đến lẽ vô thường, nên khi mạng chung thần thức đọa vào loài rận trải qua năm vạn năm, chết rồi lại đọa vào loài trai, sò và sâu mọt trong cây, mỗi loài lại năm vạn năm nữa.
Bốn loài này sinh trưởng trong bóng tối, tham yêu thân mạng, thích ở trong chỗ kín đáo tối tăm, lấy đó làm nhà, không thích ánh sáng. Chúng ngủ một giấc dài đến trăm năm, triền miên trong lưới tội lỗi mà không mong cầu giải thoát.
Nay ông nhờ trả hết nghiệp tội mới được làm Sa Môn, sao lại còn ham ngủ không biết nhàm chán?
Bấy giờ, vị Tỳ Kheo nghe lại túc duyên của mình, liền hổ thẹn sợ hãi, ăn năn tự trách, quét sạch mây mù ngũ cái, chứng đắc quả A La Hán.
*
PHẬT THUYẾT KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ
Phẩm Hai – Phẩm Giáo Học – Thí Dụ Tám
Thuở xưa, Đức Phật trú tại khu lâm viên Kỳ Đà Cấp Cô Độc, nước Xá Vệ, vì tứ Chúng Trời người Thuyết Pháp. Lúc ấy, có một vị Tỳ Kheo trẻ tuổi, tánh tình khờ dại chất trực, chưa hiểu được yếu nghĩa của đạo.
Vị ấy vì tình ý mạnh mẽ luôn nghĩ đến dục, không tự kiềm chế được, nên luôn bị lửa dục thiêu đốt, phiền não nhiễu loạn không giải thoát được.
Vị ấy ngồi suy nghĩ:
Nếu ta chặt đứt nam căn, sau này sẽ thanh tịnh đắc đạo. Nghĩ sao làm vậy, vị ấy liền đi đến nhà người đàn việt mượn cây búa rồi về phòng đóng cửa, cởi đồ, ngồi trên ván định tự chặt đứt nam căn.
Ông cho rằng:
Chính cái này khiến cho ta đau khổ, trải qua sinh tử biết bao số kiếp, trôi lăn trong Tam Đồ Lục Đạo đều do nữ sắc.
Nếu không chặt nó đi làm sao đắc đạo?
Đức Phật biết ông này vì ngu si nên mới suy nghĩ và hành động như vậy. Thật ra, đạo do chế phục tâm, tâm là nguồn gốc.
Không biết làm thế là phải chết, mà tự hủy hoại thân thể chỉ gây thêm tội đọa, mãi chịu đau khổ!
Bấy giờ Đức Thế Tôn liền bước vào phòng vị ấy, hỏi:
Ông định làm gì đấy?
*
Vị Tỳ Kheo liền buông búa, mặc đồ lại, rồi thưa:
Con học đạo đã lâu mà chưa hiểu được Pháp Môn tu tập. Mỗi khi Tọa Thiền, tâm an định sắp đắc đạo lại bị dục niệm che ngăn, lửa lòng lừng lẫy, tâm trí mê mờ, không còn phân biệt gì nữa. Con hết sức tự trách, nghĩ rằng việc này đều do nam căn đòi hỏi, nên mượn búa định chặt đứt nó đi.
Đức Phật nghe xong liền bảo:
Ông sao ngu si không hiểu đạo lý?
Người muốn cầu đạo trước phải dứt trừ si mê rồi sau mới chế phục tâm. Tâm là nguồn gốc của thiện ác. Muốn dứt trừ tận gốc rễ ái dục phải chế phục tâm. Tâm an định, ý thông hiểu mới đắc đạo được.
Bấy giờ Đức Thế Tôn liền nói kệ:
Học đạo trước trừ gốc
Bắt vua, ly khai quan
Kẻ tùy tùng tan rã
Là Đạo Nhân bậc thượng.
Đức Phật lại nói:
Trong mười hai nhân duyên, si đứng đầu. Si là nguồn của các tội. Trí là gốc của các hạnh. Vì vậy phải dứt trừ si, sau đó tâm mới an định.
Nghe Đức Phật dạy xong, vị Tỳ Kheo ấy hổ thẹn tự trách:
Ta vì ngu si mê hoặc, trước giờ không hiểu rõ Kinh Điển nên mới có suy nghĩ và hành động sai lầm như vậy.
Nay được nghe những lời Phật dạy, thật là vi diệu lắm thay. Nhờ đó, vị ấy thiền quán theo dõi hơi thở, kiểm soát nội tâm, hàng phục tình ý, dứt hết dục vọng, được chánh định chứng quả A La Hán ngay trước Đức Phật.
*
PHẬT THUYẾT KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ
Phẩm Hai – Phẩm Giáo Học – Thí Dụ Chín
Thuở xưa, Đức Phật trú tại núi Linh thứu, thành La Duyệt Kỳ vì hàng Trời người, Quốc Vương, Đại Thần… Thuyết Pháp Cam Lộ. Lúc ấy, có một vị Tỳ Kheo tánh nết cang cường, dũng mãnh.
Đức Phật biết rõ tâm ý, nên dạy vị ấy:
Ông hãy ra khe núi Quỷ Thần phía sau núi, ngồi dưới cội cây mà tu tập sổ tức cầu được chánh định. Hãy theo dõi hơi thở biết rõ dài ngắn, giữ tâm ý an ban thủ ý, dứt vọng tưởng, hết đau khổ sẽ được Niết Bàn.
Tỳ Kheo vâng lời đến khe núi Tọa Thiền. Núi rừng vắng vẻ, đồng vọng tiếng Quỷ Thần trò chuyện đã khiến cho Tỳ Kheo sinh lòng sợ hãi, không sao an tâm được.
Vị ấy hối hận thầm nghĩ:
Mình thuộc dòng dõi lớn, giàu sang sung sướng mà không chịu ở nhà, lại đi Xuất Gia. Học đạo chỉ thấy cô tịch, ở chốn sâu không bạn bè, không người qua lại chỉ có Quỷ Thần đe dọa thôi.
Vị ấy suy nghĩ như vậy, định bỏ đi thì Đức Thế Tôn đã đến bên cạnh, ngồi xuống một gốc cây rồi hỏi:
Ông ở đây một mình có sợ hãi không?
Vị Tỳ Kheo đáp:
Đây là lần đầu tiên con vào núi tu tập, nên thật rất buồn lo. Giây lát, có một con voi chúa đến gốc cây cạnh bên nằm, trong lòng hoan hỷ khoan khoái vì xa lánh được bầy đàn rộn ràng, ồn náo.
*
Đức Phật biết được ý của voi bèn hỏi vị Tỳ Kheo:
Ông có biết con voi này vì lý do gì đến đây chăng?
Vị Tỳ Kheo đáp:
Bạch Đức Thế Tôn, con không biết.
Đức Phật bảo:
Con voi này có hơn năm trăm quyến thuộc lớn nhỏ.
Vì chán ngán bầy đàn nên bỏ đi đến đây nằm dưới gốc cây và nghĩ rằng:
Xa được ngục tù ân ái thật an vui biết bao!
Voi là loài Súc Sinh còn biết nghĩ đến rảnh rang yên tĩnh, huống chi ông là người từ bỏ ngũ dục ở gia đình, cầu được giải thoát mà lại mong muốn có bè bạn. Nên biết bạn bè ngu ám gây ra rất nhiều tai họa. Hãy ở một mình không tiếp xúc bàn luận. Thà sống tu học một mình hơn là kết bạn với kẻ ngu.
Bấy giờ Đức Thế Tôn liền nói kệ:
Nên học độc cư
Không có bạn hiền
Một mình tu thiện
Không bạn kẻ ngu.
Vui tu giới hạnh
Cần chi bạn lữ
Một mình vô ưu
Như voi giữa rừng.
Nghe Đức Phật nói xong, vị Tỳ Kheo chợt tỉnh ngộ, thiền quán lời Phật dạy liền đắc quả A La Hán. Các Quỷ Thần nơi khe núi cũng được nghe hiểu, phát tâm Quy Y làm đệ tử Phật. Từ đó họ phụng trì giáo pháp, không còn làm hại nhân dân. Đức Phật và vị Tỳ Kheo mới đắc quả cùng nhau trở lại Tinh Xá.
(Kinh Pháp Cú Thí Dụ – Hết Phẩm Hai)
vu viết
PHẬT THUYẾT KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ
Phẩm Mười Chín – Phẩm Ác Hạnh – Thí Dụ Ba Mươi Chín
Phẩm này không đúng, bị lặp nhé ad.
Tuệ Tâm viết
Nam mô A Di Đà Phật!
Tuệ Tâm đã sửa lại, cảm ơn bạn!