Có nên đốt Vàng Mã hay không

Đốt vàng mã là một chủ đề gây nên rất nhiều tranh cãi trong cả đời lẫn đạo. Sở dĩ có tranh cãi là bởi vì người ta không hiểu rõ bản chất của chuyện đốt vàng mã. Cho nên chuyện đốt hay không, mê tín hay không mê tín, là một ranh giới rất mong manh. Và nếu chúng ta không hiểu rõ bản chất của việc đốt vàng mã mà phát ngôn thì rất dễ phạm vọng ngữ, cũng rất dễ bị quỷ thần công kích!

Cho nên trước tiên, bạn cần phải minh bạch điều này: “Đốt vàng mã là một phong tục tập quán của thuộc về Hiếu Đạo của thế gian. Và Vàng Mã cũng có lợi ích cho chúng sanh nơi cõi Quỷ Thần. Vì thế nếu bạn không đốt thì thôi. Chớ khinh chê hủy báng, cũng không nên hô hào phế bỏ mà đắc tội với chúng sanh nơi nẻo Quỷ Thần. Họ ở trong vô hình, lại có quyền năng, ta mà đắc tội với họ thì vô cùng phiền phức!

Chư tổ khai thị về chuyện đốt Vàng Mã

Năm xưa, lúc chưa biết đến Phật pháp, tôi cũng như bao người khác trên thế gian, hễ có dịp là đốt vàng mã. Rồi cũng y như người ta, thắp nén nhang thơm, ít hoa quả, vàng mã, khấn linh tinh, chủ yếu là xin thần thánh tổ tiên phù hộ cho phát tài phát lộc. Lúc ấy tôi cũng nghĩ rằng đốt càng nhiều vàng mã thì càng có nhiều lộc, chứ cũng không suy nghĩ xem lộc ấy ai ban, ban cho bằng cách nào, và có linh nghiệm hay không. Thấy người ta đốt thì mình cũng đốt theo mà thôi.

Sau này khi học Phật, đọc thấy lời khai thị của chư Tổ, đặc biệt là lời khai thị của Hòa Thượng Tuyên Hóa, thấy các ngài dạy Phật tử không nên đốt vàng mã nên tôi thôi, ngay cả lễ tết cũng không bao giờ đốt nữa. 

Về sau, khi đọc thiên Quỷ Thần trong Pháp Uyển châu Lâm và Lục Đạo Tập của Hoằng Tán Đại Sư, thì tôi hơi phân vân khi biết được rằng: “Vàng mã, thực ra vẫn có lợi ích cho chúng sanh trong nẻo Quỷ Thần.”

Cho đến lúc đọc  lời khai thị của Tổ Ấn Quang cho một đệ tử tại gia về chuyện đốt vàng mã thì tôi thực sự hoang mang. Tổ bảo rằng: “Chuyện đốt vàng mã thực cũng không nên phế bỏ hoàn toàn. Chỉ là không nên lạm dụng đốt nhiều mà thôi. Vì tổ tiên chúng ta ít nhiều cũng có người đọa trong cảnh giới Quỷ Thần. Chút tài vật này cũng giúp được họ có chút để tiêu dùng.”

*

Khi người đệ tử tại gia hỏi rằng: “Có nên phát động bài trừ chuyện đốt vàng mã hay không? Tổ liền quở, Ngài bảo rằng “Người thế gian không hiểu phật pháp, không hiểu nhân quả luân hồi. Cho nên chuyện đốt vàng mã thực ra là việc thuộc về hiếu đạo, dùng chút hiện vật để bày tỏ tấm lòng với Tổ Tiên, cho người bị đọa trong cõi quỷ thần có chút tài vật chi dùng. Miễn không đốt tràn lan là được, còn đốt chút ít cũng chẳng có sao. Còn nếu đề xướng phế bỏ hoàn toàn chuyện đốt vàng mã chắc chắn sẽ bị quỷ thần phẫn nộ công kích.” 

Sỡ dĩ tôi hoang mang là vì Hòa Thượng Tuyên Hóa thì bài trừ còn Tổ Ấn Quang thì  không. Mà các ngài đều là hóa thân của Bồ Tát nên không bao giờ vọng ngữ. Ngẫm nghĩ mãi, tôi mới ngộ ra rằng: “Nguyên nhân là vì chư Tổ tùy căn cơ người hỏi mà giảng pháp.”

*

• Đối tượng khai thị của Hòa Thượng Tuyên Hóa là những Phật tử thuần hành. Họ am hiểu Phật pháp và chân thật tu trì, nên ngài dạy không đốt vàng mã là chuyện đương nhiên. Bởi người học Phật biết rằng, chỉ có công đức vô lậu nơi Phật pháp mới giúp tổ tiên siêu thoát khỏi cảnh giới khổ nạn của cõi ngạ quỷ. Ta niệm một câu Nam mô A Di Đà Phật, hồi hướng cho Tổ Tiên thì công đức ấy hơn việc đốt 1 tấn vàng mã gấp trăm vạn lần. Chút tiền vàng mã lợi ích cho họ chẳng được bao nhiêu, lại khiến họ bám chấp sâu hơn vào tài vật. Kết cục sẽ ở mãi trong cõi ngạ quỷ mà thôi. 
• Tổ Ấn Quang khai thị cho hàng Phật tử sơ cơ, không am hiểu phật pháp là chủ yếu. Mà người tại gia duyên đời bận buộc, đa đoan, thời gian tu tập chẳng được bao nhiêu, công đức hồi hướng cho tổ tiên vì thế chẳng được nhiều. Vì thế Tổ dạy phải uyển chuyển giữa đời và đạo. Vừa tận hiếu đạo của thế gian, vừa không vì bài bác chuyện đốt vàng mã mà bị Quỷ Thần gây chướng ngại. 

Có nên đốt Vàng Mã hay không?

Đốt vàng mã, về bản chất thì đây là việc làm thuộc về Hiếu Đạo. Người ta đốt vàng mã để tưởng nhớ và báo đáp ân đức tổ tiên, với mong muốn rằng những người đã khuất có tài vật để chi dùng. Đây là một phong tục tập quán đã ăn sâu vào tâm thức người Việt. Và vì là việc liên quan đến hiếu đạo, cho nên chúng ta không nên hủy báng. Trong bài viết này, tôi sẽ y cứ nơi Pháp Uyển Châu Lâm và lời dạy của chư Tổ để giúp bạn minh bạch ba việc:

1. Khi ta vì người đã khuất mà đốt thì người ấy có nhận được hay không?
2. Có nên đốt vàng mã hay không? 
3. Đốt vàng mã là mê tín hay không mê tín?

Khi ta vì người đã khuất đốt vàng mã thì người ấy có nhận được khay không? 

Câu trả lời là còn tùy! Mỗi người trong chúng ta, khi chết đi sẽ theo nghiệp thiện ác đã gieo mà tái sanh về một trong sáu nẻo luân hồi: Trời, người, a tu la, súc sanh, ngạ quỷ và địa ngục. Trong sáu nẻo này, nếu người chết tái sanh vào cảnh giới của Ngạ quỷ thì khi con cháu vì người ấy đốt vàng mã, họ sẽ nhận được và sử dụng được. 

Theo Pháp Uyển Châu Lâm và Lục Đạo Tập của Hoằng Tán Đại Sư: Đối với chúng sanh nơi cõi quỷ thì: “Vàng, bạc, vải, lụa thật họ đều có thể dùng được như người; nhưng đồ thật không giá trị bằng đồ giả! Nếu đem giấy tráng kim dán trên giấy và dùng giấy làm thẻ, đoạn v.v… thì sẽ có thể coi như là vàng và quần áo để sử dụng được”. 

Xin nhấn mạnh là trong sáu nẻo luân hồi duy chỉ có chúng sanh nơi cõi ngạ quỷ là nhận được và sử dụng được vàng mã. Còn như người chết tái sanh trong 5 cõi còn lại, thì trừ khi con cháu làm các việc thiện lành hồi hướng công đức cho, họ không thể nhận được bất kỳ thứ gì khác. Tại sao lại như thế?

Vì nếu tái sanh trong cõi Trời thì phước báu thù thắng trang nghiêm. Họ ăn trân vị, uống cam lộ, y áo cõi trời lộng lẫy thanh tao, tùy ý mà biến hiện. Vàng bạc thế gian họ còn xem như bùn đất, huống nữa là vàng mã.

*

Nếu tái sanh ở cõi người thì người ấy đang theo nghiệp báo riêng, gia đình, dòng tộc, đất nước riêng nên cũng không thể nào nhận được.

Nếu tái sanh ở cõi A Tu La thì cũng vậy. Chúng sanh cõi A Tu La chỉ có đức không bằng chư Thiên, chớ cũng hưởng phước không khác gì chư Thiên. Họ cũng ăn trân vị, uống cam lộ, y áo lộng lẫy. Vàng mã không thể nào dùng được.

Nếu tái sanh vào cõi súc sanh thì đang mang lông đội sừng ở một nơi nào đó trên thế gian, đói rét khổ hải, mạng sống mong manh. Họ cũng không thể nào nhận được đồ vàng mã.

Nếu tái sanh vào cõi Địa Ngục thì thọ khổ hình liên miên bất tận. Vạc dầu nấu thân, cột đồng thiêu đốt, ác quỷ săn lùng chém giết, một ngày đêm muôn lần chết đi muôn lần sống lại. Do đó họ cũng chẳng thể nhận được gì.

Như vậy người chết đi, duy tái sanh vào cõi ngạ quỷ mới nhận được đồ cúng tế của người thân. Và nếu người thân của chúng ta không tái sanh vào cõi quỷ thần thì khi ta đốt vàng mã, Tổ tiên nội ngoại chúng ta, những người tái sanh vào loài quỷ thần sẽ được thọ nhận. Nếu tổ tiên ta không có người nào ở trong cõi quỷ thần thì chư vị thần linh phụ trách ở khu vực bạn ở, như thổ công thổ địa, thần núi, thần sông… sẽ được thọ hưởng. 

Có nên đốt vàng mã hay không?

Về đốt vàng mã thì như tôi đã nói, đây là một phong tục tập quán thuộc về Hiếu Đạo. Việc này cũng có ích lợi cho chúng sanh nơi cõi quỷ thần. Cho nên đốt hay không tùy thuộc vào việc bạn nhận thức như thế nào:

Nếu bạn không phải là Phật tử

Nếu bạn là người bình thường, không biết đến Phật pháp thì cũng nên đốt, miễn là đừng lạm dụng mà đốt quá tràn lan là được. Bởi vì như đã nói ở trước: Khi bạn đốt vàng mã, chỉ có người thân nào bị đọa trong cảnh giới của quỷ thần mới nhận được. Việc này giúp cho họ có tài vật để chi dùng. Nếu người thân của bạn không bị đọa trong cảnh giới của quỷ thần thì tổ tiên nội ngoại có người nào ở trong cảnh giới ấy sẽ nhận được. Giúp họ có thứ chi dùng cũng là việc nên làm.

Việc đốt vàng mã cũng chỉ có lợi ích như thế thôi, giúp cho tổ tiên ở trong cõi quỷ thần có chút tài vật chi dùng. Ngoài ra thì họ chẳng có quyền năng để giúp bạn phát tài phát lộc. Họ cũng chẳng có quyền năng để giúp bạn thăng quan hay tiến chức gì cả. Cho nên chớ có mê tín mà đốt nhiều. Nhà giàu có họ đốt nhiều kệ họ, ta chạy ăn từng bữa mà đốt tràn lan thì tiền đâu mua sữa cho con?

Nếu bạn là Phật tử

Nếu bạn là Phật tử thì không nên đốt vàng mã. Bạn nên hoặc niệm Phật hoặc tụng kinh, hoặc trì chú rồi hồi hướng công đức cho người đã khuất là bậc nhất. Chỉ có công đức vô lậu này mới giúp họ thoát khỏi cảnh giới khổ đau nơi cõi quỷ thần. Bạn chí tâm niệm một câu Nam mô A DI Đà Phật, hồi hướng cho họ, thì công đức gấp trăm vạn lần so với việc bạn đốt cả tấn vàng mã. Chỉ có công đức vô lậu nơi Phật pháp này mới giúp được người thân của ta, tổ tiên của ta nơi cõi quỷ siêu thoát về cảnh giới trời người. 

Đây là lý do tại sao chư Tổ sư thường khuyên người học Phật không nên đốt vàng mã. Bởi lợi ích vàng mã vô cùng ít ỏi, lại khiến chúng sanh bị bám chấp vào tài vật, không thể nào siêu thoát được.

Đốt vàng mã có phải là mê tín hay không?

Câu trả lời vẫn là tùy theo cách mà bạn nghĩ! 

Nếu bạn đốt vàng mã chỉ vì tâm hiếu thuận, muốn báo ơn, muốn cho người đã khuất có chút tài vật để chi dùng thì không phải là mê tín. Nhưng cũng chỉ nên đốt chút ít thôi, bởi ta chẳng biết người đã khuất tái sanh về đâu nơi sáu nẻo luân hồi. Nếu họ chẳng ở trong cõi quỷ, bạn đốt ngàn vạn tấn cũng chỉ là tốn tiền vô ích mà thôi.

Nếu bạn chẳng phải giàu có gì mà đốt tràn lan đại hải, vừa tốn kém, vừa có khả năng cháy nổ thì cũng là mê tín. Chỉ nên đốt chút ít thôi, tiền để mà chăm lo cho cha mẹ, vợ con, anh em, ấy mới là việc nên làm.

*

Nếu bạn đốt chút vàng mã mà cầu xin phát tài phát lộc, được giàu sang phú quý thì là mê tín. Vì sao? Vì chúng sanh nơi cõi quỷ thần, kể cả bậc đại chánh thần đi chăng nữa, không thể can thiệp được vào số mạng của bạn. Số mạng của bạn do nghiệp duyên của bạn quyết định. Bạn sống thiện lành, ưa bố thí từ thiện, giúp đời giúp người thì tích âm đức sâu dày. Khi nhân thiện trổ quả sẽ được hưởng phước báo. Còn như ngược lại ắt quả ác trổ ra, bạn sẽ phải chịu tai ương.

Chuyện đốt vàng mã cầu phát tài phát lộc hay thăng quan tiến chức chỉ là mê muội. Quỷ thần họ không có quyền năng ấy đâu! Bởi nếu cầu mà được, đốt vàng mã nhiều mà được như ý, thì chúng ta cần gì phải đi làm. Chúng ta ở nhà đốt vàng mã cầu cúng có phải hơn không? Cho nên bạn nhất định phải minh bạch chỗ này!

Có nên đốt vàng mã không – Lời kết

Về chuyện đốt vàng mã, bạn cần phải minh bạch rằng:

• Đây là việc hiếu đạo của thế gian. Chúng ta không nên hô hào phế bỏ, cũng không nên hủy báng khinh chê. Nếu không, bạn rất dễ đắc tội với Quỷ thần. Mà quỷ thần thì vẫn trong vòng phân biệt, ưa thưởng phạt, ta đắc tội với họ thì phiền phức vô cùng. Vả lại, người ta đốt bằng tiền của họ, nhiều ít chẳng can chi đến mình. Mỗi người một quan điểm, một nhận thức riêng. Ta chỉ nên lo việc của mình, đừng khởi tâm thị phi, chê bai người khác mà tạo khẩu nghiệp.
• Người thân của ta chết đi, chỉ khi họ tái sanh vào cảnh giới của Ngạ quỷ thì mới sử dụng được vàng mã.
  

  *

• Nếu bạn không phải là Phật tử thì nên minh bạch rằng: Việc đốt vàng mã là việc hiếu, có lợi ích chút ít cho tổ tiên nếu họ đang bị đọa lạc trong cõi quỷ thần. Vì vậy đốt nhiều hay ít là việc của bạn nhưng đừng nghĩ rằng đốt nhiều thì sẽ có nhiều tài nhiều lộc, không có chuyện ấy đâu. Bạn đốt nhiều thì chỉ có những người sản xuất và buôn bán vàng mã phát tài phát lộc mà thôi. Và khi đốt cũng đừng mê tín xin phát tài phát lộc hay thăng quan tiến chức, không bao giờ có chuyện ấy đâu! Quỷ thần họ cũng khổ hải vô biên. Họ lo cho thân họ còn chưa xong, quyền năng ở đâu ra mà giúp được bạn?
• Nếu bạn là Phật tử thì không nên đốt vàng mã, nhưng cũng đừng hủy báng. Nên nhớ rằng ta đốt chút vàng bạc cho tổ tiên chỉ khiến họ thêm bám chấp, không thể nào siêu thoát được. Bạn chỉ nên hoặc niệm Phật, hoặc tụng kinh, trì chú…Hồi hướng công đức cho tổ tiên. Hãy luôn nhớ rằng: Chỉ có công đức vô lậu này mới giúp tổ tiên của chúng ta được siêu thoát về cảnh giới lành.

Tuệ Tâm 2024.